اخبار استان آذربايجان غربيآخرين اخبار استان آذربايجان غربي

سبک زندگی و فرهنگ زندگی

در این مطلب که در صفحه فرهنگی آراز آذربایجان منتشر شده آمده است: حیات و زندگی انسانی بنا به تغییرات محیطی و پیرامونی و شکل پذیری های مختلف و گوناگون از نظراندیشه اجتماعی، همیشه در حال حرکت و تغییر بوده است. هر زمان و هر فصلی از حیات بشر بنا به خواستگاه، فرهنگ و تمدن زمینه ای آن، نوع خاصی از نگرش به زندگی و جریان آن را خواستار است. از نظر مؤلفه های گوناگون و مؤثر بر کالبد و محتوای زندگی انسان، اعم از دین و مذهب فلسفه، جامعه شناسی و علوم اجتماعی و…. نیز این تغییرات محسوس بوده و کنه این تغییرات نیز با این مؤلفه ها مرتبط است. برای مثال در دین مبین اسلام زندگی زمان مند و تفکر زمان مند به انحاء مختلف مورد تأکید است. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: 'خداوند هیچ قومی یا نفسی و یا کسی را تغییر نمی دهد، مگر آنکه خود این قوم و یا نفوس و یا کسان خود را تغییر دهند' ( آیه 11- سوره رعد) این آیه از نظر کلی اشاره به تغییرات و مشکلات زندگی این جهانی انسان دارد که میدان دار اصلی آن خود انسان است. خود او موکل تغییرات مربوط به خود و پیرامون خود است. در این زمینه کلامی از مولا علی (ع) در نهج البلاغه قابل رویت است: 'فرزند زمان خود باشید'. باری سبک زندگی به فراخور زمان و عصر زندگی و با مؤلفه های کمی و کیفی مستقر در نوع زندگی قابل تعریف و متغییر است. سبک زندگی چیست: در مورد سبک زندگی تعابیر متعدد ارائه شده است. سبک زندگی، روش زندگی اشخاص، گروه ها و یا جوامعی است که در مواجهه با روابط فیزیکی، روانی، اجتماعی و اقتصادی روزانه آنها، شکل می گیرد: 1- سبک زندگی به عنوان الگویی از کنش اجتماعی که تمیز دهنده افراد و گروه های اجتماعی از یکدیگر است. در این تعریف تأکید بر الگوی کنش اجتماعی وجه تمایز دهنده این مفهوم با دیگر مفاهیم چون طبقه اجتماعی است. 2- سبک زندگی راه و روش زندگی است که بیان کننده ایستارها و ارزش های یک فرد یا یک گروه است. 3- سبک زندگی از دیدگاه روانشناسان، شیوه ثابتی است که انسان با کمک آن اهداف زندگی را بیان می کند و مشکلات آن را از میان می برد. در هر تعریفی که از سبک زندگی ارائه شده است به دلیل تفاوت افراد و گروه های اجتماعی از یکدیگر میلیون ها سبک زندگی وجود دارد. اگر افراد شبیه یکدیگر باشند و گروه های اجتماعی از یکدیگر متمایز نباشند، ما به اندازه جمعیت بشری سبک زندگی داریم. 4- در تعریفی دیگر سبک زندگی را مجموعه ای از سلیقه های یک فرد، در هر موضوعی (از دکوراسیون منزل تا آهنگ مورد علاقه)، شیوه های رفتار فرد با اطرافیان، ارزش ها و عقاید فرد و … می نامند. جمع سبک هایی که ما در زندگی داریم هویت مان را می سازد، بنابراین سبک زندگی بخشی از هویت یک جامعه است. جامعه مدرن دارای سبک زندگی خاصی است که در آن انسان مدرن و معاصر با انسان موجود در جوامع سنتی و توسعه نیافته متمایز پیدا می کند. یکی از مهمترین ابعاد در شناخت مفهوم زندگی عادت واره یا منش است. در شکل گیری این عادت واره و یا منش طبقه اجتماعی افراد دریک جامعه مؤثر است. ساختارهایی که سازنده محیطی خاص هستند (مثلاً شرایط مادی موجود که مشخصه شرایط طبقاتی اند) منش را تولید می کنند. منش در تعریف شامل نظام هایی از تمایلات با دوام، قابل تغییر و قابل انتقال است (به عبارتی ساختارهای ساختاردهنده ای که استعداد آن را دارند تا به مثابه ساختارهای ساختاردهنده عمل کنند). شرایط عینی و ساختاری موجب عادت واره خاصی در افراد می شود. این عادت واره تحت تأثیر تجربه و آموزش رسمی نیز است. مسأله مهمی که در اینجا وجود دارد این است که عادت واره افراد بر ذائقه شان تاثیرگذار است. ذائقه همان ترجیحات خاصی است که افراد در زندگی از خود نشان می دهند. از تاثیر عادت واره بر ذائقه، سبک زندگی بوجود می آید که بصورت الگوهای مصرف بروز می کند. پس در این معنا می توان سبک زندگی را اینگونه تعریف کرد: 'اعمال و کارهایی که به شیوه ای خاص طبقه بندی شده و حاصل ادراکات خاصی هستند. سبک زندگی تجسم یافته ترجیحات افراد است که بصورت عمل درآمده و قابل مشاهده است.' فرهنگ و سبک زندگی: اگر فرهنگ را مجموعه پیچیده ای از معارف، معنقدات، هنرها، صنایع، تکنیک ها، اخلاق، قوانین، سنن و بالاخره تمام عادات، رفتار و ضوابطی بدانیم که انسان به عنوان عضو جامعه آن را از جامعه خود فرا می گیرد و در قبال آن جامعه تعهداتی به عهده دارد، می توانیم خرده فرهنگ را فرهنگی درون فرهنگ بزرگتر بدانیم که عناصر کلی فرهنگ جامعه را در خود دارد و می توانیم ویژگی های خاصی را برایش متصور شد. بنا به تعریفی خرده فرهنگ عبارتست از گروهی که در فرهنگ کلی جامعه سهیم بوده و دارای ارزش ها، هنجارها و شیوه های زندگی خاص خود هستند. ( برای مثال مردمان کرد در منطقه آذربایجان غربی و یا اقلیت های مذهبی در این منطقه) اگرخرده فرهنگ را به شکل روش تر تعریف کنیم، چنین تعریفی به دست می آید: خرده فرهنگ بر دستگاهی از ارزش ها سلوک ها، شیوه های رفتار و طرز زندگی یک گروه اجتماعی که از فرهنگ مسلط جامعه مفروض، متمایز ولی با آن مرتبط است اطلاق می شود. تعاریف موجود از خرده فرهنگ نشان می دهد که مفهوم خرده فرهنگ قرابت نزدیکی با سبک زندگی دارد. زیرا خرده فرهنگ نیز مشخص کننده ارزش ها و نوع رفتار افراد گروه خاصی است که این ارزش ها و رفتار خاص در واقع همان سبک زندگی این افراد را مشخص می کند. قویترین کاربرد تجربی سبک زندگی در گذشته و در حال، همواره در مورد اقلیت هایی بوده است که بر روش های متمایز سخن گفتن غذا، عادات و فراغت و نیز بر ارزش های تعیین هویت اصرار ورزیده اند. مثلا درباره سبک زندگی گروه های مختلف هنجارشکن از نوع پوشاک تا موسیقی و … در میان جوانان. از این لحاظ امکان فرق نهادن فی مابین سبک زندگی و خرده فرهنگ عملا ً وجود ندارد، بخصوص وقتی مدهای پوشاک و غیره تبدیل به فرهنگ واژگان نمادین بنیادی می شوند.